هم اکنون عضو شبکه تلگرام رجانیوز شوید
اگر دولت در جهت حکمرانی فضای مجازی حرکت نکند، مجلس بیکار نخواهد نشست/ قطعاً کسی نمی‌پذیرد که فیلتر را برداریم و دولت به اعمال حاکمیت خود در این زمینه توجه نکند
گروه فرهنگ-رجانیوز: موضوع قانونمند شدن فضای مجازی، همواره مورد توجه رهبر معظم انقلاب بوده است و ایشان بارها نسبت به ولنگاری در عرصه فضای مجازی در ادوار مختلف، به مسئولان کشور هشدار داده‌اند. ایشان در اولین دیدار با هیئت وزیران دولت چهاردهم نیز به اهمیت حکمرانی قانونمند فضای مجازی تاکید می‌کنند و سپس می‌گویند: «...من به این مناسبت فضای مجازی، حرف خودم را و آن مبنای خودم را گفتم، قبلاً هم گفته‌ام، بعضی‌ها جور دیگری تبیین می‌کنند یا می‌فهمند یا نمی‌خواهند بفهمند، امّا حرف من این است؛ فضای مجازی در کشور باید قانونمند بشود...».
پس از این بیانات رهبری اما نشانه‌ای از حرکت دولت به سمت حکمرانی قانونمند فضای مجازی دریافت نشد و در ادامه هرچه زمان بیشتری از اولین دیدار رهبری با دولت چهاردهم سپری شد، سخنان متناقض بیشتری از سوی مسئولان دولتی به گوش رسید. ادبیاتی که دولت چهاردهم در زمینه فضای مجازی تولید کرد نه تنها هیچ‌گونه دلالتی مبنی بر «حکمرانی قانونمند فضای مجازی» ندارد بلکه نگرانی‌‌ها را نسبت به حرکت در جهت عکس این مطالبه رهبری برانگیخت.
در چنین شرایطی که دولت در تلاش است که خلاف راهبردهای رهبری و خلاف اسناد بالادستی، به صورت بدون قید و شرط رفع فیلترینگ را به ثمر برساند، مجلس به عنوان نهاد ناظر بر قوه مجریه اهمیت ویژه‌ای می‌یابد. در همین راستا رجانیوز با حجت‌الاسلام اخلاقی، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس به گفت‌وگو نشست.
مشروح این گفت‌وگو بدین شرح است:
در حال حاضر در زمینه فضای مجازی چه وضعیتی داریم؟
حوزه فضای مجازی، فرصت بی‌نظیری است که در اختیار بشریت قرار گرفته، ابزاری است ما که به وسیله آن می‌توانیم ارزش‌های ملی، انقلابی و دینی‌مان را به دنیا و به جوانان کشورمان عرضه کنیم. اما هر جا که فرصت و نعمتی در اختیار انسان قرار می‌گیرد، آسیب‌هائی هم به وجود می‌آیند. لذا در فضای مجازی هم زمینه تهدید و چالش و آسیب فراهم است. مردم ما این نکته را خوب می‌فهمند و نخبگان جامعه به این موضوع توجه دارند. اما اگر با آینده‌نگری به این مسئله نگاه کنیم، فضای مجازی به‌عنوان یک فرصت در اختیار ماست.
آنچه تا کنون در مورد فیلترینگ اتفاق افتاده به‌گونه‌ای است که نه مسئولین راضی هستند، نه مردم. نخبگان هم آن را به شکل موجود نمی‌پذیرند. واقعیت این است که ما برخی از فضاهای مجازی را در شبکه‌های خارجی فیلتر کرده‌ایم، اما از آن طرف عده زیادی با فروش فیلترشکن کسب درآمد می‌کنند. اینها معمولاً گروه خاصی هم هستند و منافع زیادی را به جیب می‌زنند و ظرفیت فیلترینگ را در کشور دچار چالش کرده‌اند. ما از یک طرف میگوئیم فیلتر است و از طرف دیگر فیلترشکن‌های زیادی در اختیار نسل جوان و مردم قرار دارند.
توجه داشته باشیم که وقتی کسی با فیلترشکن وارد فضای مجازی می‌شود، دیگر هیچ محدودیت و نظارتی را نمی‌شود بر او اعمال کرد. رهبر انقلاب مکرراً تأکید کرده‌اند که دولت و نظام باید حاکمیت بر حوزه فضای مجازی را در برنامه کاری خود قرار بدهند و به این مسئله بپردازند.
منظور از حکمرانی فضای مجازی چیست؟
حکمرانی در فضای مجازی به این معناست که ما فضای مجازی را یک فرصت بدانیم. امروز تعاملات مردم در حوزه‌های اجتماعی، فرهنگی و بیش از همه در حوزه اقتصاد به این فضای رو به رشد مرتبط است. به تعبیر رهبر انقلاب امروز فضای مجازی تبدیل به بخشی از زندگی حقیقی آدم‌ها شده است. خصوصاً در بخش اقتصادی، امروز بسیاری از امور در فضای مجازی اداره می‌شوند.
حکمرانی یعنی ضمن اینکه ما این فضا را فرصت می‌دانیم، نظام و حاکمیت اعمال قدرت می‌کنند تا مانع از ایجاد آسیب‌ها، به‌ویژه در جائی که امنیت ملی یا روانی جامعه به خطر می‌افتد، بشوند. این موضوع مختص به کشور ما هم نیست. همه کشورها، حتی آنهائی که ادعای آزادی بیان دارند، وقتی که در فضای مجازی، امنیتشان به خطر می‌افتد، به‌شدت برخورد می‌کنند و قواعد سختگیرانه دارند.
بنابراین حکمرانی در فضای مجازی یعنی اعمال قدرت حکومت برای جلوگیری از آسیب‌هائی که در حوزه امنیت به معنای وسیع آن که شامل امنیت سرزمینی، اعتقادی و امنیت روانی جامعه است، مطرح می‌شود. گاهی یک خبر یا تحلیل نادرست در فضای مجازی، در جامعه اضطراب ایجاد می‌کند و احساس امنیت را از مردم می‌گیرد. در اینجا وظیفه حکومت است که هم قانون داشته باشد، هم اعمال قدرت کند.
عملکرد مجلس گذشته (یازدهم) را در راستای قانونمند کردن فضای مجازی چگونه ارزیابی می‌کنید؟ چه تلاش‌هایی در مجلس قبل در این راستا انجام گرفت؟
مجلس یازدهم طرحی را تحت عنوان صیانت مطرح کرد که در آن مجلس به نتیجه نرسید. امروز توجه ما به گذشته نیست و داریم رو به جلو و آینده نگاه و از ظرفیت‌های نخبگانی استفاده و برای رسیدن به این حکمرانی در فضای مجازی تلاش می‌کنیم. اگر دولت در این زمینه پیش‌قدم شود و لایحه‌ای را تقدیم کند، مجلس شورای اسلامی قطعاً حمایت می‌کند و آن را به سرانجام می‌رساند. اما اگر دولت به هر دلیلی، اعم از اینکه مایل نباشد یا نتواند ضوابط حکمرانی در فضای مجازی را ارائه بدهد، مجلس شورای اسلامی بیکار نخواهد نشست.
در حال حاضر ذیل کمیسیون فرهنگی کارگروه و کمیته‌ای مشخص شده که در حوزه حاکمیت نظام و حکمرانی در فضای مجازی تلاش می‌کند و حداقل قواعد بهره‌گیری از فضای مجازی را خصوصاً اگر قرار باشد در پلتفرم‌های غیر ایرانی فعالیت کنند، مشخص می‌کند.
کشورهای مختلف در این زمینه تجربیات خوبی دارند و ضوابط و امنیت روانی جامعه خود را مهم‌تر از بهره‌برداری از پلتفرم‌های خارجی می‌دانند و توانسته‌اند به آنها القا کنند که فقط اگر یک سری چهارچوب‌ها را بپذیرند، مجاز به فعالیت در آن کشورها هستند. ما می‌توانیم این موضوع را در دنیا دنبال کنیم و با نگاه فرصت بودن فضای مجازی، چهارچوب‌هائی را برای این فضا مشخص و حاکمیت خود را بر آن اعمال و ان‌شاءالله یک برنامه عملیاتی دقیق را برای فضای مجازی تدوین کنیم.
در راستای قانونمندی فضای مجازی چه چالش‌ها و چه فرصت‌هایی را پیش روی مجلس می‌بینید؟
ما در این زمینه نیروهای توانمندی در کشور داریم که باید در قالب شرکت‌های دانش‌بنیان انسجام پیدا کنند و نخبگان در این عرصه وارد بشوند و بتوانیم ظرفیت نخبگانی کشورمان را در حوزه فضای مجازی پای کار بیاوریم.
استفاده از هوش مصنوعی می‌تواند در این زمینه کمک کند تا با آسیب‌ها و چالش‌های موجودی که امروز در فضای مجازی ذهن بسیاری از نخبگان را درگیر کرده است، مقابله کنیم. فضای مجازی میدان وسیعی است و دشمن به‌عنوان یک ابزار تهاجم فرهنگی از آن استفاده می‌کند.
مردم ما این توان را دارند که در این عرصه وارد شوند و ضمن مواجهه با آسیب‌ها و چالش‌های موجود از این ظرفیت در راستای اهداف انقلاب اسلامی در حوزه‌های اجتماعی، فرهنگی و ارتباط با نسل جوان در سطح بین‌المللی و در عرصه‌های اقتصادی بهره ببرند.
در این مدتی که از عمر دولت چهاردهم می‌گذرد شاهد آن بودیم که بارها وعده‌هایی مبنی بر رفع فیلترینگ داده شده است. حال آنکه در دسترس قرار گرفتن بدون قید و شرط پلتفرم‌های خارجی، ضربه بزرگی به حکمرانی جمهوری اسلامی در فضای مجازی خواهد زد. در این شرایط مجلس چه اقدامی انجام خواهد داد؟
در بحث فیلترینگ، وضعیت موجود را نه مجلس می‌پسندد، نه دولت، نه مردم. امروز ما از یک طرف بحث فیلترینگ را مطرح می‌کنیم و از سوی دیگر متأسفانه بسیاری از مسئولین، خودشان از این ابزار و ظرفیت استفاده می‌کنند.
از این گذشته فروش فیلترشکن در کشور ما تبدیل به یک تجارت سودآور شده و پول‌های بادآورده‌ای را به جیب برخی از افراد سرازیر کرده است. متأسفانه در این زمینه مبالغ کلانی رد و بدل می‌شوند. اشاره کردم وقتی فردی از فیلترشکن استفاده می‌کند، دیگر هیچ حکمرانی و محدودیت و نظارتی بر این استفاده وجود ندارد.
وضعیت موجود، وضعیت مطلوبی نیست. اما قطعاً کسی نمی‌پذیرد که فیلتر را برداریم و دولت به اعمال حاکمیت خود در این زمینه توجه نکند و نخبگان هم متوجه آسیب‌های این فضا نباشند. همه دولت‌ها فضای مجازی را در چهارچوب باورها و اعتقادات و قوانین خود می‌پذیرند. ماهم فضای مجازی را ذیل قوانین کلی کشور پذیرفته‌ایم و خواهیم پذیرفت. لذا در بحث فیلترینگ باید توجه کافی داشته باشیم که قواعد حکمرانی در فضای مجازی را بپذیریم و آنها را احصا و اعمال کنیم.
در اینجا من از ریاست محترم جمهور تقاضا می‌کنم که شورای‌عالی مجازی را که رهبر انقلاب همواره بر آن تأکید داشته‌اند، جدی بگیرند و آن را در عرض شوراهای مختلف و متعددی که رئیس‌جمهور باید در آنها شرکت کند، قرار ندهند. این شورا شورای مهمی است، چون امروز فضای مجازی بخش مهمی از زندگی حقیقی آدم‌ها شده، بنابراین باید فعال شود. ما هم در مجلس شورای اسلامی تلاش می‌کنیم هم این شورا فعال شود، هم اگر دولت در بحث حکمرانی در فضای مجازی لایحه‌ای را ارائه نکند، خود مجلس در فرصت مقتضی حداقل‌ها را در این زمینه تعیین و تصویب کند.
انتهای پیام/
