گروه فرهنگ - مونا قائمی: تاکنون بیش از 10 قسمت از انیمه (انیمیشن ژاپنی) شاهزاده تنیس با عنوان «قهرمانان تنیس» از شبکه پویا پخش شده است. این مجموعه بر اساس 42 فصل مانگا (کمیک استریپ) تاکیشی کونومی ساخته شده است که از ده اکتبر 2001 تا 23 مارس 2005 در ژاپن پخش و در سال 2012 هم یک مجموعه سیزده قسمتی از آن با عنوان شاهزاده جدید تنیس (The New Prince of Tennis) آماده پخش شد.
قهرمان داستان یک نوجوان بااستعداد تنیس به نام ریوما ایچیزن است که تنیس را از پدرش، نانجیرو ایچیزن بازیکن حرفهای سابق این رشته آموخت و بهرغم برخورداری از نبوغ و قابلیتهای فراوان در این رشته و پیروزیهای پیاپی در چهار تورنمنت و کسب لقب سامورایی جوان، مدام در سایه موفقیتهای پدر قرار دارد و با او مقایسه میشود. حالا او در یکی از بهترین مدارس راهنمایی ژاپن به نام سيشون گاکوئن ثبتنام کرده است و این انیمیشن تلاش او و همکلاسیهایش را برای دستیابی به موفقیتهای بالاتر به تصویر میکشد.
در این مجموعه هم مثل تمام انیمیشنهای ژاپنی استفاده بهجا از رنگ، موسیقی، فضاسازیها، پرداخت شخصیتها و نحوه واکنشهای آنها در شرایط مختلف و دقت در مواردی چون صدای شخصیتها، نوع پوشش و رنگهای به کار رفته ـ البته در ژانرهای ورزشی و مدرسهای به دلیل پوشش یونیفورم کمتر مشهود است، ولی باز هم بهشدت رعایت میشودـ و دیالوگها ما را در شناخت بهتر شخصیتها یاری میکند که نقطه قوت انیمیشنهای ژاپنی است.
یکی از اهداف ساخت انیمیشنهایی با ژانر ورزشی، نظیر فوتبالیستها تشویق و جذب مخاطبان آن به ورزش مورد نظر بوده است. انیمیشن «فوتبالیستها» علاوه بر ژاپن در پانزده کشور دیگر (دهه 70 در ایران) هم پخش شد. نکته جالب این است که غیر از قهرمانان ژاپنی هیدوتوشی ناکاتا و یوشی کاتسو کاواگوچی، محرک اصلی قهرمانانی همچون الکس دلپیرو و زینالدین زیدان بود، طوری که به گفته زیدان او به عشق «سوباسا اوزارا» عاشق فوتبال شد!
در انیمیشنهای ژانر ورزشی با مهارت، ظرافت و دقت خاصی به تکنیکها و تاکتیکهای آن رشته پرداخته میشود، بهگونهای که این انیمیشنها میتوانند کلاس درس خوبی برای مبتدیان آن ورزشها باشند. علاوه بر این با استفاده از موسیقی و جلوههای بصری، تلاش بازیکنان برای کسب پیروزی و شکست رقبا، روحیه بازیکنان، مربیها و حتی تماشاگران بهخوبی نشان داده میشود.
اما میتوان با استفاده از همین ویژگیها نقدی به شبکه پویا ـ که وظیفه پخش این مجموعه را برای نوجوانان ایرانی به عهده گرفته است ـ وارد کرد. با ورود این انیمیشن به فضای پخش عمومی جامعه ایرانی و با توجه به تعداد قسمتهای آن ـ 165 قسمت ـ بهتدریج در فضای ذهنی نوجوان ایرانی گرایش و تمایل به این رشته ورزشی ایجاد میشود. در حالی که تنیس ورزشی پرهزینه و از ابتدای ورودش به کشورمان مختص قشر و طبقه خاصی از جامعه بوده است. ضمن اینکه بازیکنان آن در میادین بینالمللی و حتی آسیایی عناوین شایان ذکری کسب نکردهاند و همه حاکی از آن است هنوز پتانسیلهای لازم این رشته در کشورمان از لحاظ زیرساخت، مربی و بازیکن وجود ندارد. اینجاست که این سئوال مطرح میشود، آیا مسئولین امر ضمن آمادهسازی این انیمیشن برای پخش از سیما به این مهم توجه داشتند که با توجه به سطح عمومی درآمد خانوادهها و هزینههای سرسامآور زندگی، خانوادهها امکان و توان مالی سوق دادن فرزندانشان به این رشته ورزشی را ندارند؟ ممکن است در پاسخ به این سئوال عدهای بر این عقیده باشند که این انیمیشن میتواند زمینهساز فراهم آوردن امکانات برای گرایش تنیس در بین خانوادههای ایرانی و گسترش این رشته ورزشی در کشور باشد، اما در پاسخ باید گفت شرایط کنونی کشورمان بهگونهای است که بیش از پیش باید در حفظ و ارتقای هر چه بیشتر آنچه که داریم بکوشیم و بسترسازی برای فعالیتی که واقعاً زیرساختهای جدی آن هنوز در کشور وجود ندارد و هزینهبر، زمانبر و نیازمند مدیریت قوی و درازمدت است، هدر دادن همین بضاعت ناچیز موجود است. ضمن اینکه کشور ما در رشتههایی همچون کشتی، والیبال، بسکتبال، قایقرانی، تکواندو، کاراته، تنیس روی میز، حتی بوکس و بسیاری از ورزشهای دیگر پتانسیلهای بالقوهای دارد که با حمایت دوسویه از طرف مسئولین امر و خانوادهها بیش از اینها میتوانند در فضای خانوادهها و بین بچههای ایرانی بالفعل شوند. از انیمیشنهای ژانر ورزشی میتوان به مجموعه یازده قسمتی انیمیشن پینگپنگ (Ping Pong The Animation) اشاره کرد که از 20 ژوئن 2014 تا 11 آوریل همان سال از تلویزیون ژاپن پخش شد. سبک گرافیک آن در ابتدا ممکن است برخلاف سایر انیمیشنها جذاب به نظر نرسد، اما ساختار، قصه و شخصیتپردازیها بیننده را تا پایان یازده قسمت با خود همراه میکند. به تصویر کشیدن فضای مسابقات، تمرینها، تلاش بازیکنان و چالشهای مربیها، نمایش تکنیکها و نکات جزئی نظیر چرخش توپ و نوع راکتگیری و حرکات پا از نقاط قوت این مجموعه است.
همچنین با شروع مسابقات لیگ جهانی والیبال تب والیبال تا مدتی فضای ورزشی و اجتماعی ما را فرا خواهد گرفت، پخش و تولید ـ حتی داخلی ـ انیمیشن و فیلمهایی در باره این ورزش و سایر ورزشهایی که تاکنون در اثبات خود برای کسب موفقیتهای برونمرزی سنگ تمام گذاشتهاند میتواند زمینهساز ادامه روند پیروزیهای پیدرپی ما در این رشتهها باشد.