کل احکام دینی دائر مدار اخلاق است/ یقین یعنی عبور از تردیدها، یعنی دیدن خدا

گروه معارف-رجانیوز: اولین جلسه درس سلوک اجتماعی (فصل اول از معنویت دینی) توسط حجت‌الاسلام یزدان پناه برگزار شده است که خلاصه‌ای از مطالب ایراد شده توسط ایشان به شرح ذیل است.

به گزارش رجانیوز، چهار مقدمه قبل از ورود به بحث لازم است.

۱. فطرت: عشق جبلی هر انسان به حضرت حق

وجود ما و جان ما به خدا متصل و مرتبط است. نه تنها متصلیم، بلکه عشق جبلی به خدا داریم و او را از ته دل می خواهیم. ما نسبت به خدا، یک فقر و ذلت وجودی داریم؛ «وَ لَهُ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ كُلٌّ لَهُ قانِتُونَ»

اینکه این اتصال، یا این عشق را حس می‌کنیم یا نه، چیز دیگری است؛ حس نکردن مثل وقتی است که در غوغاهای دنیا ولو مباح و حلال غرق می‌شویم و این فطرت خدایی مدفون می شود. همچنین حس کردن مثل وقتی است که در دریا بیفتی و در حال غرق شدن باشی و حتی تکه چوبی هم نمی یابی به آن تکیه دهی ولی باز امیدوار به یک عظمتی در دل هستی تا نجاتت دهد! وقتی دعا می‌کنی و حس دعا می‌گیری، آنجا در فراخنای قلب، خدا را حس می‌کنی!

امام صادق علیه‌السلام می‌فرمایند: ما همه در عوالم قبل بودیم، آن [أَلَستُ بربکم] را شنیدیم، فقط «نسوا الموقف»، آن موقف را فراموش کردیم. با این حال معرفتش مانده است. آن معرفت همین فطرت است.

۲. توحید: محور کل معارف دینی و لزوم توجه عمیق به آن

علامه طباطبایی (ره) می‌فرمایند: «کل احکام دینی دائر مدار اخلاق است و کل اخلاق دین، دایر مدار عقاید است و کل عقاید، دایر مدار توحید!» محور دین ما خدا و توحید است. ولایت، امامت، نبوت و معاد، همه از این مفهوم سرچشمه می‌گیرند. اساساً مرکز ثقل دین، توحید است.

۳. اندیشه تقرب

امیرالمومنین علیه السلام فرمودند: «مَا كُنْتُ أَعْبُدُ رَبّاً لَمْ أَرَهُ». بعضی تقرب را اینگونه تعبیر می‌کنند که اگر در راه خدا باشی، خدا هم به تو اعتنا می‌کند. این درست است؛ اما حقیقت تقرب چیز دیگری است! برای فهم حقیقت تقرب، به تفکیک سوره واقعه باید توجه کنیم. تفکیک بین مفهوم اصحاب یمین و مقربین!

امیرالمومنین علیه‌السلام می‌فرمایند: «علَيكُم بِصِدقِ الإخلاصِ و حُسنِ اليَقينِ، فإنّهُما أفضَلُ عِبادَةِ المُقَرَّبينَ». تفاوت مقربین و اصحاب یمین در صدق اخلاص و یقین است، وگرنه هر دو اهل عمل صالحند و هر دو اهل سعادت هستند. لذا تفاوت در عمل صرف نیست. دو ویژگی متمایزکننده مقربین، حسن یقین و صدق اخلاص است.

یقین یعنی عبور از تردیدها، یعنی دیدن خدا. حالتی که امام سجاد علیه‌السلام در نماز حتی عبایش را هم نمی‌توانست بردارد و درست کند. یعنی حالتی که امیرالمومنین علیه‌السلام وقتی درآوردن تیر از پایشان سخت بود، پیامبر فرمودند علی را بگویید به نماز بایستد. چون علی در نماز غرق حضرت حق می شود.

معرفی چند کتاب پیرامون درک اندیشه تقرب

چند کتاب پیرامون درک اندیشه تقرب معرفی می‌کنم که خواندن آن‌ها می‌تواند اثرات مثبتی داشته باشد. اولین کتاب رساله لقاءالله میرزا جوادآقا ملکی تبریزی (ره)، دومین کتاب رساله لقاءالله امام خمینی (ره) و سومین کتاب رساله لقاءالله حضرت استاد علامه حسن‌زاده آملی (ره) هستند.

۴. سلوک: طریق رسیدن

سلوک یعنی سیر باطنی الی الله. از یک جهت آقایان گفتند سلوک یک قدم بیش نیست، آن هم پاگذاشتن روی خود است. بعضی نیز گفتند صد منزل، بعضی گفتند چهار مرحله که در بیان اهل بیت علیهم‌السلام: «اسلام، ایمان، تقوا و یقین است». باید دست به کار شد. حتی آدم بهشتی حسرت بزرگ می‌خورد، اگر می توانست ذکر بگوید و نگوید. باید بلندهمت بود.

امیرالمؤمنین می‌فرمایند: «كَانَ لِي فِيمَا مَضَى أَخٌ فِي اللَّهِ ... فَعَلَيْكُمْ بِهَذِهِ الْخَلَائِقِ فَالْزَمُوهَا وَ تَنَافَسُوا فِيهَا، فَإِنْ لَمْ تَسْتَطِيعُوهَا، فَاعْلَمُوا أَنَّ أَخْذَ الْقَلِيلِ خَيْرٌ مِنْ تَرْكِ الْكَثِير». امیرالمومنین علیه‌السلام ویژگی‌های یکی از دوستان الهی‌اش را برمی‌شمارند و در آخر می‌فرمایند که اگر نمی‌توانید شبیه او شوید، ولو اندک شبیهش شوید. لااقل یک خصیصه او را بگیرید. آری، اگر کسی خالصانه رفت، خدا بی جواب نمی گذارد.

جمع‌بندی

به طور خلاصه، جمع‌بندی از این جلسه مواردی همچون ما مفطور به فطرت الهی هستیم، پس زمینه الهی‌شدن را داریم!، خدا محور کل دین است و مهم‌ترین دغدغه ما باید تقرب به خدا باشد، پس باید به سمت خدا رفت. این راه را باید رفت، ولو آهسته و لنگان لنگان، بودند.

انتهای پیام/

لینک کوتاه » http://rajanews.com/node/373186

لینک کوتاه کپی شد