هم اکنون عضو شبکه تلگرام رجانیوز شوید
يكشنبه 22 اسفند 1400 13:28 ساعت
شناسه خبر : 356268
نگاهی بر دیدار برادرانه اردوغان و هرتزوگ!
سیاست‌های دوگانه اردوغان چگونه جایگاه ترکیه در عرصه بین‌الملل را متزلزل کرده است؟
روز چهارشنبه ۹ مارس (۱۸ اسفند) رئیس رژیم صهیونیستی اسحاق هرتزوگ، به دعوت رسمی رجب طیب اردوغان وارد این کشور شد. این نخستین سفر یک مقام ارشد این رژیم به ترکیه از سال ۲۰۰۸ بدین سو است.
رجانیوز- فائزه سادات یوسفی: روابط دیپلماتیک میان اسرائیل و ترکیه در پی حادثه کشتی مرمره ترکیه در 2010 و اخراج سفیر اسرائیل در سال 2018 به دلیل کشتار فلسطینیان نوار غزه رو به تیرگی نهاد. این سفر در حالی صورت می گیرد که پیشتر رژیم صهیونیستی برای از سرگیری روابط با ترکیه شرط‌هایی را تعیین کرده بود. این شروط شامل توقف حمایت ترکیه از حماس و تعطیلی دفتر این جنبش در این کشور است.
وجود شروط نشان می دهد ترکیه به صورت پیش‌دستانه به دنبال بازسازی ارتباط با اسرائیل بوده که البته سالهاست این تمایل را از خود نشان داده است. در نهایت، رابطه ای که این چنین ایجاد شده در یک موازنه قرار ندارد و این اسرائیل است که در مقام سیادت در مقابل ترکیه قرار گرفته است.
اردوغان همواره در مقابل سیاست های ضد فلسطینی اسرائیل مواضع تند و شدید اللحنی همراه با غوغای رسانه ای اتخاذ می کرد. حال تمنای متمادی رابطه از کشوری که سالها جنایات متعددی بر علیه فلسطین انجام داده ثابت می کند که اقدامات گذشته او به دلیل منافع شخصی و حزبی بوده و دفاع دروغین او از آرمان فلسطین بهانه ای برای جلب توجه کشورهای مسلمان و همراه کردن آنها با خود بوده است. همچنین او با استعانت از این فرصتها سعی داشته که در جهان اسلام خود را مقتدا و رهبر معرفی کند و برای خود جایگاه رفیع ایدئولوژیک بسازد.
عریان شدن نیات اردوغان در این سفر به نهایت خود رسید. چنانچه در این دیدار، او سفر هرتزوگ را نقطه عطف جدیدی در مناسبات فیمابین معرفی کرد و حتی اسرائیل را برادر خود خواند!
اکنون که کشورهای عربی به صورت پلکانی در حال عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی هستند و لیدر و موثر بودن در مفهوم جدیدی معنا پیدا کرده، ترکیه می خواهد با همراه شدن با آنها، خود را در همین صف قرار دهد. چرا که دیگر نمی تواند با شعار فریبنده آرمانگرایی مسئله فسلطین با این کشورها مراوده داشته باشد. اردوغان که ذیل شروط اسرائیل اقدام به دعوت کرده، جای سوال است که آینده حماس در ترکیه چه می شود؟ حماس با حزب عدالت و توسعه در ترکیه قرابت نزدیکی داشته و عملکرد مدافعانه اردوغان نیز بر همین اساس بوده، اما امروزه این نزدیکی به سمت واگرایی پیش رفته است.
برخی اخبار حاکی از آن است که ترکیه مدتی است مذاکراتی محرمانه با تعدادی از کشورهای منطقه داشته که محتمل است به دنبال مکانی برای جابجایی دفتر حماس بوده باشد. همچنین آنکارا به اطلاع اعضای این جنبش رسانده که اعضای نظامی نباید در خاک این کشور حضور داشته باشند و فعالیت ها در محدوده فعالیت سیاسی باید انجام پذیرد. بنابراین برنامه ریزی برای اقدامات آتی از قبل صورت گرفته است.
در واکنش به این سفر، حماس طی بیانیه ای که آزردگی در آن دیده می شود، ضمن ابراز نگرانی از سفر مقامات رژیم به کشورهایی که آن را عمق راهبردی مردم فلسطین می داند، خواهان فرصت ندادن به اسرائیل برای نفوذ در منطقه شد.
آنچه مشهود است که آنکارا با گذر از حماس در نظر دارد روابط جدی تر و دوستانه ای را با اسرائیل ایجاد کند و حتی ممکن است در آینده برای تلطیف فضا، مواضع ضد اسرائیلی خود را در حد تشکیلات خودگردان فلسطین تقلیل دهد.
در مجموع، رفتارهای دوگانه اردوغان، تزلزل در ساختار سیاسی این کشور و غیر پیش بینی بودن تصمیمات او در عرصه بین الملل را اثبات کرده و به اعتبار ترکیه چه در دنیای اسلام و چه در کل جهان لطمه وارد می کند، که این موضوع، پیامدهای بین المللی برای او در پی خواهد داشت.
سیاست دوگانه و برخورد انتفاعی در مقاطع زمانی، چهره او را بیشتر از گذشته غیر قابل اعتماد معرفی کرده و به جایگاه او آسیب وارد خواهد کرد. این آسیب در داخل این کشور در آستانه انتخابات مشهود تر است. مردم ترکیه در محکومیت سفر رئیس رژیم صهیونیستی، پرچم اسرائیل را آتش زدند و با شعارهایی بر ضد رژیم با مواضع و تدابیر اردوغان به مخالفت برخاستند.
از مهمترین محورهای گفتگوی میان آنکارا و تل آویو، چگونگی آغاز اجرای پروژه خط لوله گاز از چاه‌های دریای مدیترانه از خاک ترکیه برای انتقال گاز به اروپا، است. این موضوع که که سالها در دستور کار بوده با افزایش تنش میان اروپا و روسیه و تلاش برای قطع وابستگی 40 درصدی اروپا از گاز روسیه، بازطرح شده است. رژیم صهیونیستی در سالهای اخیر با کشف میادین گاز در مدیترانه به صادرات روی آورده است تا از این طریق اقتصاد خود را توسعه دهد.
ترکیه در شرایط کنونی و نیاز اروپا به گاز، درصدد است سهمی در تامین این انرژی داشته باشد و نقش مثبتی در بحران این قاره ایفا کرده و نهایتا توجه امریکا و اروپا را به خود جلب کند. از طرفی هم، نیاز داخلی خود به این انرژی را مهیا کند خصوصا که از واردات گاز از عراق به دلیل حکم دادگاه عالی فدرال عراق مبنی بر غیرقانونی بودن صادرات گاز از اقلیم کردستان بازماند.
امریکا که امروزه به دنبال جایگزینی برای گاز روسیه است و طی آن با قطر و کشورهای دیگر رایزنی کرده، از این طرح حمایت خواهد کرد. اما در نهایت پمپاژ چنین اخباری، فضاسازی و جنگ روانی رسانه ای برای کاهش روند افزایشی قیمت انرژی و کاستن از فشارهای داخلی در غرب است. زیرا در واقعیت حجم گاز استخراجی در اسرائیل در مقابل روسیه ناچیز و این پروژه زمان بر است.اسرائیل نیز می کوشد تا با تامین گاز ترکیه، نیاز این کشور به گاز ایران را به صفر برساند. همچنین با بالابردن سطح اصطعکاک مرزی با ایران، حساسیت امنیتی کشور را در مرز غربی افزایش دهد. از منظر اسرائیل، این امر به تعمق بخشیدن اختلافات بین ایران و ترکیه کمک کرده و نفوذ این کشور در منطقه را افزایش داده و به اهداف منطقه ای نیز نزدیک خواهد کرد.
یکی از اهدافی که اسرائیل دنبال می کند، تسهیل عادی سازی روابط با عراق است که از دریچه ترکیه می تواند به آن ورود پیدا کند. بستر عادی سازی در این کشور توسط نشستها و به کارگماشته شدن کارمندان اسرائیلی در شرکتهای امریکایی و ملاقاتهای برخی مسئولان عراقی با مقامات این رژیم در حال پایه گذاری است. این رژیم قصد منزوی کردن و تحت فشار قرار دادن ایران در بین همسایگان خود را دارد. خصوصا که سیاست دولت سیزدهم بر همکاری موثر کشورهای همسایه تاکید فراوان داشته و آن را راهبردی برای کاهش فشار تحریم و برقراری امنیت در غرب آسیا می داند و در این راستا نیز گفتگوهایی در منطقه صورت داده است.
ترکیه روابط اقتصادی خود با اسرائیل را فارغ از روابط دیپلماتیک در طول این سال ها حفظ کرده است. بطوریکه حتی حجم تجارت و مبادلات فیمابین طی سال های اخیر روند افزایشی نیز داشته است. از این رو در وضعیت کنونی که دچار آشفتگی اقتصادی است، این دیدار را گام مثبتی جهت تقویت رابطه تجاری با اسرائیل و بهبود اقتصاد بحران زده و جبران کاهش ارزش لیر قلمداد می کند.
از سویی دیگر، افزایش سطح روابط با اسرائیل، زمینه سازی برای ترمیم روابط با امریکا و به تبع آن مراودات اقتصادی و سیاسی و حتی امنیتی با این کشور را مهیا می کند. اما آنچه مشخص است ارتباط با رژیمی که خود دچار بحران اقتصادی ناشی از کروناست، چاره ای برای گشایش اقتصاد ترکیه در بر نخواهد داشت.
آنکارا با وجود اینکه اهتمام دارد نقش پررنگی در قامت میانجگرانه در جنگ اوکراین و روسیه ایفا کند اما با کنش های دوسویه در این جنگ نشان داد که بی طرف و غیر مداخله گر نیست که این عاملی برای عدم توقف جنگ و به بن رسیدن مذاکرات است. در این بین، طرح گازرسانی که برای دور زدن روسیه و از نقاط حساس برای این کشور است در کنار سایر کنش ها، شکست این نقش را برای او در برخواهد داشت.
از بعد فرهنگی، رژیم صهیونیستی در این سفر و در تمامی سفرها که بر قاعده عادی سازی روابط است، نه تنها دولت ها بلکه همواره با پیامی عوامفریبانه برای ملت ها به آن کشور پای نهاده است. بر همین اساس هرتزوگ طی سخنانی بیان داشت که مردمان دو کشور فرزندان ابراهیم، پدر مومنان خدا هستند و باید کوشید تا اختلاف نظرها برای آینده مشترک رفع گردد. در شالوده سخنان اغواگرایانه این رژیم که در پیمان ابراهیم نیز وارد شده، تماما بر صلح و هم زیستی ادیان تاکید شده تا با گذاشتن سرپوش بر جنایات، اذهان ملت ها را با خود همراه کند.
