هم اکنون عضو شبکه تلگرام رجانیوز شوید
آیت‌الله مصباح: عادت نکرده‌ایم جنبه‌های علمی اربعین را بررسی کنیم/ آیت الله میرباقری: اربعین حسینی؛ سفری ضد توسعه غربی است/ پناهیان: شرط کمک خدا این است که اجتماع قلوب برای وفای به عهد صورت گیرد
گروه معارف - رجانیوز: دومین همایش ملی ظرفیت فرهنگی و تمدنی کنگره عظیم اربعین حسینی با حضور آیت‌الله سید مهدی میرباقری، رییس فرهنگستان علوم اسلامی قم، حجت‌الاسلام پناهیان و پیام آیت‌الله مصباح یزدی و آیت‌الله علوی در حوزه هنری برگزار شد.
آیت الله مصباح: کشور ما ، کشور سیدالشهدا است و انقلاب ما انقلاب حسینی است
بر پایه گزارش فارس، آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی مدیر مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در پیامی تصویری به این همایش عنوان کرد: کشور ما ، کشور سیدالشهدا است و انقلاب ما انقلاب حسینی است، برای اینکه از این نعمت استفاده کرده و شکر آن را به جا بیاوریم باید چه کاری را انجام دهیم؟
وی در این پیام افزود: هر سال مراسم اربعین به لحاظ کمی و کیفی باشکوه‌تر برگزار می‌شود، اما متأسفانه ما عادت نکرده یا کم عادت کرده‌ایم که جنبه‌های علمی اربعین را بررسی کنیم اگر می‌خواهیم مراسم عاشورا و اربعین را بهتر برگزار کنیم دوست داریم سنگین تر سینه بزنیم یا شور بیشتری داشته باشیم.
آیت الله مصباح یزدی اظهار داشت: گرچه تحقیقات بیشتری در زمینه عزاداری انجام نشده است، اما برخی افراد مثل شهید مطهری در زمینه چرایی عزاداری سخنانی گفته‌اند افرادی که ذوق این کار را دارند باید از منظر روانشناسی، فلسفی و علوم اجتماعی و جنبه‌های دیگر به بررسی مراسم اربعین یا عاشورا بپردازند.
وی سپس با طرح این پرسش که اصولا برگزاری این مراسم از نظر روانی و اجتماعی چه جایگاهی در زندگی افراد دارد، گفت: در کنار این مسائل باید بررسی کنیم که چگونه آیین و مراسم‌های عزاداری در طول تاریخ شکل گرفت، هم عینیت خارجی و هم عوامل فکری و روانی انسان‌ها که به مراسم می‌پردازند، دراین راستا مهم است.
آیت‌الله مصباح یزدی اظهار داشت: طبیعتا رفتار خود انسان‌ها را یک محقق بهتر می‌تواند بررسی کند چرا که در وجود او نیز وجود دارد دوم اینکه آداب و رسوم اجتماعی چگونه شکل گرفته، این اصول چه تبعاتی دارد، این احساس از کجا پیدا شده است.
وی در ادامه افزود: احساس یک پدیده‌ای است که از شناخت ناشی می‌شود البته هر شناختی در هر عملی اثرگذار نیست شناختی که شادی و اندوه ایجاد می‌کند مختصات خاص خود را دارد، ریشه آداب و رسوم ارضای احساسات و عواطف است شکل گرفتن و فعلیت به وسیله این شناخت‌ها ایجاد شده است .
انسان فطرتا در پی رسیدن به کمال است و چون کمال را دوست دارد کسانی را که زمینه کمال را فراهم می‌کنند دوست دارد و این کمال در دو شاخه کلی خود را نشان می‌دهد: شادی و حزن که هر دو در جای خود مطلوب است
آیت الله مصباح یزدی یادآور شد: آیا این احساس هر اندازه رشد کند یا به هر شکل که باشد مطلوب است یا باید حد و اندازه داشته باشد؟ شاید به این نتیجه برسیم که احساس مرزشناس نیست و در پرتو عقل باید مهار شود درحالیکه سلسله عواملی است که هر کدام در جای خود باید قرار می‌گیرد.
آیت الله میرباقری: اربعین حسینی؛ سفری ضد توسعه غربی است
اما در ابتدای این نشست آیت‌الله میرباقری طی سخنانی عنوان کرد: انبیا آمده‌اند پنجره های جدیدی به روی بشریت گشوده‌اند عده‌ای براساس فطرت با انبیا همسفر شده‌اند ازاین پس تفکیکی در جامعه بشری اتفاق افتاده است عده‌ای همسفر و عده‌ای مقابل انبیا ایستادند. فراعنه تاریخ تأکیدشان بر لذت این دنیایی است و در برابر انبیا صف آرایی کرده‌اند.
وی با اشاره به سوره بیّنه گفت: این سوره صف‌بندی‌ها را براساس کفر و ایمان مشخص کرده است. در آخرالزمان آمیختگی کفر و ایمان پایان خواهد یافت برخی خیر و برخی کفر مطلق می‌شوند.
آیت‌الله میرباقری با تأکید بر اینکه درگیری همه جانبه بین کفر و ایمان در عاشورا به اوج خود رسیده است، توضیح داد: مصلح سیدالشهدا(ع) است که اصلاح عمیق بر مدار امامت انجام داده است زیارت نیز حرکتی به سمت امام است که در مقیاس فردی و اجتماعی اتفاق می‌افتد پس زیارت هجرت قلوب به سوی امام و تجدید عهد به اوست.
وی بیان اینکه با وجود امام پرده ظلمانی بین انسان‌ها برداشته می‌شود، گفت: امام محور امت سازی است اگر امام رضا(ع) هجرت نمی‌کرد یک مقیاس جغرافیایی ایجاد نمی‌شد که بعد شیعه قدرت پیدا کند.
رییس فرهنگستان علوم اسلامی قم اظهار داشت: جامعه حول امام برای ارضای نیازهای مادی و توده عظیم بی شکل نیست و خود را در افق بالاتری می‌بیند. انسان با نیازهای خود به خدا نزدیک می‌شود اگر کسی توانسته به امام برسد خواب و خوراکش عین نماز است.
وی با بیان اینکه اصل امت اسلامی حول امام شکل می‌گیرد، گفت: دعوا در طول تاریخ بر سر پرسش است شیطان انسان‌ها را به پرستش خود نزدیک می‌کند بنابراین زیارت یک سفره معنوی همه جانبه الی الله است. امام از خدا می‌گیرد و به بندگان خدا می‌بخشد بنابراین با محور امام هویت‌های نژادی، زبانی و رنگی از بین می‌رود پس پرتو امام هویت‌ها را نفی می‌کند.
آیت‌الله میرباقری اظهار داشت: گردشگری که امروز در دنیا شکل گرفته است انتقال فرهنگی ایجاد می‌کند غرب از طریق مهاجرت درباریان و اشراف شرق را به خود وابسته کرده‌اند. زیارت نیز یک سفر معنوی است که تمدن ساز است اما این تمدنی دیریاب محسوب می‌شود. زیارت محور سفر معنوی و همه جانبه است و همه امکانات ملت آماده برای ظهور را فراهم می‌کند.
وی همچنین یادآور شد: زیارت یک جامعه مستشهد ایجاد می‌کند زیارت عاشورا بصیرت افزا است و نسبت به جبهه دشمن بصیرت ایجاد می‌کند. جامعه‌ای که حول زیارت شکل می‌گیرد همه حیاتش جلوه امام است در عصر ظهور همه مؤمنین تجلی امام هستند.
میرباقری با بیان اینکه گسترش زیارت ضد توسعه غربی است، افزود: بسط اربعین ضد توسعه در مقیاس غربی است و شبکه توسعه گرایان و غرب گرایان و متحجرین که خود را خادم حرمین شریفین می‌دانند از مخالفان زیارت اربعین محسوب می‌شوند.
وی با اشاره به اینکه اربعین این ظرفیت را دارد که بین گروه‌های مختلف شیعه ، ادیان و مذاهب اسلامی و ادیان توحیدی هم گرایی ایجاد کند، توضیح داد: بنابراین بایداز زیارت اربعین الگو برداری کنیم تا سایر ادیان نیز از آن بهره ببرند.
آیت‌الله میرباقری با بیان اینکه برای همگرایی گروه‌های مختلف شیعه تلاش و بسترهای به وجود آمدن این همراهی و همگرایی را فراهم کنیم، توضیح داد: علاوه بر این باید برای سایر عرصه‌ها از اربعین الگوبرداری کنیم و پژوهشگاهی حول این پدیده راه بیندازیم. یعنی پژوهشگاهی که در آن کارهای مربوط به اربعین پژوهش شود و سپس از آنها برای ساماندهی جامعه شیعه و اسلامی استفاده شود.
حجت‌الاسلام پناهیان: تجمع در اربعین علامت ظهور است
در انتهای این مراسم حجت‌الاسلام پناهیان با اشاره به روایات اربعین اظهار داشت: درباره اربعین روایات زیادی وجود دارد، از میان همه اینها جرقه زیارت اربعین امام حسین عسکری(ع) از همه مهمتر است. تا قبل از امام عسکری(ع) شدیدترین مضیقه‌ها برای زیارت امام حسین(ع) وجود داشت مثلا در زمان امام هادی(ع) زمین کربلا شخم زده می‌شود. از زمان امام عسکری(ع) این فشارها رو به کاهش می‌گذارد.
وی با اشاره به اینکه زیارت امام حسین(ع) با فضیلت‌ترین عملی است که هر انسانی می‌تواند انجام دهد، افزود: حال باید پرسید که شهادت بالاتر است یا زیارت امام حسین(ع)؟، در روایتی نیز آمده که وقتی زائر به زیارت رفت، هنگام بازگشت گناهی برای او باقی نمی‌ماند و به درجه‌ای می‌رسد که کسی که در راه خدا به خون خود آغشته شده است به آن مقام نمی‌رسد.
پناهیان اظهار داشت: امام باقر(ع) می‌فرماید اگر مردم می‌دانستند در زیارت امام حسین(ع) چه فضیلت‌هایی وجود دارد، از شوق جان می‌دادند و از شدت حسرت زیارت قالب تهی می‌کردند. کسی که این روایت را نقل می‌کند از حضرت می‌پرسد در این زیارت چه هست؟ حضرت پاسخ می‌دهد هزار حج و هزار عمره مقبول برای زائر می‌نویسند و اجر هزار شهید از شهدای بدر را می‌یابد.
وی با این پرسش که چرا ثواب زیارت امام با شهادت مقایسه شده است، گفت: مهمترین کارکرد شهادت ایجاد امنیت و اقتدار برای جامعه دینی است. امام خمینی(ره) در مورد عزاداری می‌گوید شما انگیزه این گریه و این اجتماع در مجالس روضه را خیال نکنید که فقط این است که ما گریه کنیم برای سیدالشهدا، سیدالشهدا احتیاج به این گریه‌ها دارد و نه این گریه‌ها خودش - فی نفسه - کاری از آن می‌آید، لکن این مجلس‌ها مردم را مجتمع می‌کنند و یک وجهه می‌دهند، سی میلیون، سی و پنج میلیون جمعیت در دو ماه محرّم و خصوصاً دهه عاشورا، یک وجهه، طرف یک راه می‌روند.
این واعظ و خطیب اظهار داشت: یکپارچگی جلوی آسیب دیدن را می‌گیرد که امام در این زمینه مطالب بسیاری دارند. مثلاً می‌فرمایند «همین اجتماعات است که ملت را بیدار می کند.» امام به ظرفیت عزاداری امام حسین(ع) نگاه می‌کند. هیچ عامل روانی دیگری نمی‌تواند در دنیا موجب این پدیده شود.
وی در بخش دیگری از سخنانش گفت: امام زمان(عج) برای ظهورش چنین مقدمه‌ای لازم دارد. «اگر شیعیان ما جمع شوند و قلب‌های خود را با هم متحد کنند برای اینکه به عهدی که با ما دارند وفا کنند، مژده ملاقات ما به تأخیر نخواهد افتاد و دیدار ما برای آنها سرعت خواهد گرفت.» لذا تجمع در اربعین علامت ظهور است. شرط کمک خدا این است اجتماع قلوب برای وفای به عهد صورت گیرد و ما این امر را در اربعین می‌بینیم که همه یک دل‌اند و یک چیز می خواهند.
وی در پاسخ این پرسش که مهمترین عواملی که یک ملت را بدبخت می‌کند، گفت: راه‌های باطلی که آنها طی می‌کنند مردم را بدبخت می‌کند چرا که راه‌های حق را تشخیص نمی‌دهند. میان عوامل سعادت یک ملت کدام مسئله کلیدی‌تر است؟ همان که حضرت مهدی(عج) فرمود یعنی اجتماع قلوب برای وفای به عهد مهمترین عامل است. هیچ عامل دیگری کارآیی این عامل را ندارد و به سختی به دست می‌آید.
پناهیان در ادامه افزود: اگر مسئولین این مسئله را جدی گرفته بودند این مسیر را هموار کرده بودند که به سهولت انجام گیرد. مسئولین این حرف را شوخی می‌گیرند که اجتماع قلوب در کنار کربلا عامل سعادت این ملت در همه ابعاد است.
وی در پایان اظهار داشت: در سه روز پیاده روی اربعین فرصت اندیشیدن وجود دارد. در هیچ جای دیگر اینهمه تعقل و تفکر امکان پذیر نیست. درک برخی از معجزه ها نیاز به تفکر و تعقل دارد.
