توافق نهايي ايران و 1+5 درباره تعداد سانتريفيوژها چيست؟/ عراقچي مرداد 93: در 5 سال آتي به 190 هزار مي رسيم/ صالحي فروردين 93: براي 5 سال آتي 20 هزار سانتريفيوز داريم پس از آن به صورت پلکاني تعداد را افزايش مي دهيم!

 

رجانيوز در نظر دارد در سلسله گزارش هايي توافقات صورت گرفته ميان تيم ايراني و 1+5 در توافق نهايي که بر مبناي همان «پارامترهاي توافق شده» در لوزان مي باشد را منتشر سازد.

 

در نتيجه موضوعات توافق شده، برنامه هسته اي ايران به شدت محدود شده با اين حال تاسيسات هسته اي و نظامي کشورمان زير شديدترين و بي سابقه ترين بازرسي ها قرار مي گيرد و به جاي آن عملا هيچ امتيازي عايد ايران نمي شود و تحريم هاي اصلي مالي و اقتصادي سر جاي خود باقي مي ماند. 

 

در قسمت اول اين سلسله گزارش ها سرنوشت ظرفيت غني سازي ايران در لوزان مورد بررسي قرار گرفته شده است.

 

***

 

 توافق ایران و ۱+۵ در سوئیس نشان می دهد آمريکايي ها موافق شدند با از کار انداختن ۱۴ هزار سانترفیوژ ایران، موافقت تیم ایرانی را با غنی سازی ۵۰۶۰ دستگاه سانتریفیوژ جلب کنند و  آن را تبدیل به توافقی کنند که تحت بیانیه ای ذیل ماده ۴۱ فصل هفتم شورای امنیت قرار بگیرد.

 

در برگه توجیهی که توسط تیم مذاکره کننده ایران در اختیار رسانه های خبری  قرار گرفته و رئيس جمهور آن را فکت شيت ايراني نام نهاده، درباره ظرفیت غنی سازی ایران آمده است:

 

 بر اساس راه‌حل به دست آمده، دوره زمانی برنامه جامع اقدام مشترک در خصوص برنامه غنی‌سازی ایران ۱۰ساله خواهد بود. در طول این مدت، تعداد بیش از ۵۰۰۰ ماشین سانتریفیوژ در نظنز به تولید مواد غنی‌شده در سطح ۶۷/۳ درصد ادامه خواهند داد. ماشین‌های اضافه بر این تعداد و زیرساخت‌های مرتبط با آنها جهت جایگزینی با ماشین‌هایی که در طول این زمان آسیب می‌بینند جمع‌آوری و تحت نظارت آژانس نگهداری خواهد شد. همچنین ایران قادر خواهد بود ذخایر موجود مواد غنی‌شده خود را برای تولید مجتمع سوخت هسته‌ای و یا صادرات آنها به بازارهای بین المللی در قبال خرید اورانیوم اختصاص دهد.

 

 در فکت شیت وزارت امور خارجه آمریکا نیز با تایید اطلاعات برگه توجیهی وزارت خارجه ایران ، درباره ظرفیت غنی سازی ایران آمده است:

 

 تعداد سانتریفیوژهای ایران از ۱۹۰۰۰ کنونی به ۶۱۰۴ دستگاه میرسد، که در ۱۰ سال آینده تنها ۵۰۶۰ عدد از آن‌ها اورانیوم غنی‌سازی خواهد کرد. تمامی سانتریفیوژها از نوع IR-۱ خواهد بود.

 

 آنچه را که خط قرمز جمهوری اسلامی در موضوع هسته‎ای عنوان شده بر اساس حقوق ایران است. ناگفته پیداست که رسیدن به آنچه «حق» مردم یک کشور در عرصه هسته‎ای است، نه برای ایران بلکه برای هر کشوری یک خط قرمز غیرقابل معامله است. این «حق» را معاهده NPT در ماده اول بند ۴ خود اینگونه تبیین کرده است:

 

 هیچ نکته ای در این پیمان نباید به گونه ای تفسیر شود که "حق مسلم" همپیمانان در انجام تحقیقات، تولید و استفاده از انرژی هسته‌ای برای مقاصد صلح آمیز را تحت تاثیر قرار دهد.

 

 بر اساس ماده ۴ ان پی تی ، این معاهده «هیچگونه محدودیتی» در مورد نوع فناوری و سطح بهره برداری صلح آمیز از انرژی هسته ای، از جمله چرخه سوخت، شامل غنی سازی ایجاد نکرده است. بنابر این حق قانونی ایران در موضوع هسته‎ای را که خط قرمز ایران در هر نوع مذاکره‎ای نیز به شمار می‎رود، می‎توان « امکان برخورداری بدون محدودیت از برنامه صلح‎آمیز هسته‎ای طبق معاهده NPT» تعریف کرد.

 

 با این حال متاسفانه تیم مذاکره کننده هسته ای نتوانست در مذاکرات سوئیس از حق ایران در موضوع ظرفیت غنی سزای اورانیوم دفاع کند و با عبور از خطوط قرمز، تن به خواسته کشورهای ۱+۵ داد.

 

این در حالی است که رهبر معظم انقلاب در یکی از سخنرانی های خود صراحتا تاکید کردند «برنامه آمریکا در مذاکرات، کاهش ظرفیت غنی سازی ایران و استفاده از ابزار فشار و زیاده خواهی برای اجبار ایران به پذیرش خواسته های خود» است.

 

ایشان ۱۶ تیرماه ۱۳۹۳ در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام  در این باره فرمودند: طرف مقابل به مرگ گرفته که به تب راضى بشوید. هدف آنها این است که جمهورى اسلامى را در باب ظرفیّت غنى‌سازى مثلاً - که یکى از مسائل است - به ده هزار سو راضى کنند، منتها از پانصد سو و هزار سو شروع کرده‌اند، که حدود ده هزار سو مثلاً محصول حدود ده هزار سانتریفیوژ - همین قدیمى‌هایى که از قبل داشتیم و داریم - است. هدف آنها این است.

 

با اين حال آنچه که مشخصاست تيم مذاکره کننده ايران نتوانسته از حداقل حقوق ملت در موضوع ظرفيت غني سازي يا همان تعداد سانتريفيوژها دفاع کند و در اين عرصه عقب نشسته است. اظهارات مقامات مذاکره کننده نيز مويد اين گزاره است. 

 

علي اکبر صالحی 30 فروردین ماه 1393 در گفت‌وگو با العالم درباره سرنوشت ظرفيت غني سازي در نتجه توافق نهايي اظهار کرده بود: «در زمینه غنی‌سازی پیشنهاد ما اجرای طرح پلکانی غنی‌سازی است که بر اساس آن 4 تا 5 سال تعداد دستگاه‌های سانتریفیوژ همین نسبت 20 هزار دستگاه باشد و بعد از آن به صورت تدریجی تعداد سانتریفیوژها را افزایش دهیم تا در سال به ظرفیت تولید 30 تن اورانیوم (سه و نیم تا 5 درصد) در سال برسیم و این موضوع همچنان جای بحث دارد و آنها مي‌گویند که این طرح نیاز به تصمیم‌گیری سیاسی دارد.»

 

عباس عراقچی، مذاکره کننده ارشد ایران نيز در گفت‌وگویی که 24 تیرماه 1393توسط العالم منتشر شد، گفته بود:

 

«با توجه به این که سوخت بوشهر طی چند سال آینده توسط دولت روسیه تأمين مي‌شود، ما عجله‌ای نداریم برای آن‌که به آن مرحله برسیم؛ بلکه چشم‌اندازی را برای خودمان در نظر گرفتیم و به سمت آن چشم‌انداز حرکت مي‌کنیم... البته این که مي‌گویم عجله‌ای نداریم، در فاصله همان 2 یا سه یا حداکثر 5 سالی است.»

 

اظهارات عراقچي و صالحي درباره سرنوشت تهداد دستگاه هاي سانتريفيوژ ناصحيح بوده است. اين اظهارات که پس از مذاکراتلزان و تفاهم صورت گرفه در اين مذاکرات خلاف واقع بودن آن مشخص شده است، زماني تعجب برانگيزتر مي شود که همزمان با اظهارات مقامات ايراني درباره حفظ دستگاه هاي سانتريفيوژ فعلي و رسيدن به ظرفيت 190 هزار سو در 5 سال آينده ، مقامات آمريکايي از موافقت ايران با محدوديت هاي جدي درباره سانتريفيوژهاي سخن مي گفتند. 

 

وندي شرمن

 

وندی شرمن، مسئول هیأت امریکایی در مذاکرات هسته‌ای 22 فوریه 2014 (4 اسفند 1392) در کنفرانس مطبوعاتی در فلسطین اشغالی: 

 

«دلایل زیادی برای این وجود دارد که آنها (ایران) نیازهای خود را از طریق همکاری بین‌المللی در خارج از کشور خود تأمين کنند. ولی اگر در نهایت بخواهند برنامه کوچک، مجزا و محدودی داشته باشند که نیازهای عملی‌شان را رفع کند، این مسأله به عنوان احتمال در برنامه اقدام مشترک دیده شده است. اما لازم به ذکر نیست که ظرفیت و گستره تأسیسات و ماهیت آن باید مورد محدودیت‌های شدید، مورد نظارت شدید و به طور منظم مورد راستی‌آزمایی قرار گیرد... اما اگر در پایان این مذاکرات برنامه غنی‌سازی داخلی داشته باشند، کوچک خواهد بود، محدود خواهد بود، بشدت قید و بند خواهد داشت و دقیقاً راستی‌آزمایی خواهد شد.

 

گری سیمور، مشاور سابق کاخ سفید در امور تسلیحاتی نيز تابستان سال گذشته گفته بود: ایران تقریباً باید تمامی سانتریفيوژهای خود را از رده خارج کرده و تنها 3 هزار دستگاه سانتریفيوژ را برای خود نگاه دارد. این به معنی چشمپوشی ایران از حدود 16 هزار سانتريفيوژ دیگر است.