هم اکنون عضو شبکه تلگرام رجانیوز شوید
معنای «سکولاریسم در حوزه» در بیان آیت‌الله خامنه‌ای/ رهبر انقلاب: اینکه حوزه با مسائل حکومت و نظام کار ندارد «سکولاریسم» است
گروه معارف-رجانیوز: چندی پیش طلاب انقلابی حوزه های علمیه در راستای مطالبه گری از سران سه قوه بر سر مسائل اقتصادی، معیشتی و عدالتی تجمعی را برگزار کردند که حسن رحیم پور ازغدی یکی از سخنران های اصلی آن تجمع بود. سخنان ایشان که دارای موارد مهم و صحیحی در مسئله تحول حوزه بود که به حاشیه رفته و با انتقال اشتباه مباحث به برخی از علما و مراجع باعث موضع گیری شدید این بزرگواران علیه رحیم پور شد.
این در صورتی است که سخنان رحیم پور از جنس سخنان مقام معظم رهبری و حضرت امام خمینی برای اصلاح و اثبات کارآمدی حوزه ها بوده است. در این گزارش به گوشه ای از بیانات مقام معظم رهبری درباره لزوم تحول در حوزه های علمیه خواهیم پرداخت.
به گزارش رجانیوز امروزه بر کسی پوشیده نیست که حوزه های علمیه نیاز به تغییر و تحولاتی برای بهبود وضعیت و اثبات کارآمدی اسلام دارند. تغییر و تحولاتی که رهبری معظم انقلاب بارها در جمع های تخصصی و نخبگانی حوزه های علمیه به آن پرداخته اند. سخنانی که گویا چندان تاثیری بر فضای حوزه ها نداشته و هنوز نیاز به تحول از طرف قاطبه حوزه پذیرفته نشده است.
در واقع این تحول باید در زمینه های مختلف انجام شده و سبک و سیاق حوزه ما را با زمان بیشتر تطبیق دهد. اگر چه پیوسته حوزه علمیه ما رو به این پیشرفت و تحول است اما متاسفانه باید عرض کنیم این تحول در مقایسه با آنجایی که مقصد است و باید به آن برسیم، ناچیزی به حساب می آید. از سوی دیگر تفاسیر متفاوتی از تحول درحوزه مطرح است که نیاز به بررسی دارد. مقام معظم رهبری سالها و بارها بر این مساله تاکید کرده اند. ایشان سال 86 در دیدار جمعی از اساتید و فضلا و مبلّغان و پژوهشگران حوزه‌های علمیه کشور در لزوم ایجاد تحول در حوزه ها فرموده بودند:
«باید این فکر را در حوزه نهادینه کنید. هم مدیران حوزه ، هم شورای عالی حوزه ، هم بزرگان حوزه ، هم حضرات مراجع باید این را بدانند و به این توجه کنند که ما امروز باید به فکر حوزه‌ی قم یا اصفهان یا مشهد یا بقیه‌ی شهرها در بیست سال آینده باشیم؛ در سی سال آینده باشیم. سی سال آینده یعنی چه؟ یعنی دنیائی که احتمالاً هیچ شباهتی با امروز ندارد؛ از لحاظ امکان اثرگذاری، امکان تسخیر دلها، امکان تسخیر سرزمینها... اگر حوزه بخواهد از تحول بگریزد، منزوی خواهد شد؛ اگر نمیرد، اگر زنده بماند. البته مایه‌ی دین مانع مردن میشود، اما منزوی خواهد شد؛ روزبه‌روز منزویتر خواهد شد»
مقام معظم رهبری معتقدند که اگر تحولی در حوزه اتفاق نیفتد و حوزه های علمیه پاسخ گوی نیازهای جدید جامعه متناسب با فضای زمانه نباشند احتمالا در آینده با حوزه ای به این شکل مواجه نخواهیم بود؛ همانطور که در همین سخنرانی خود می فرمایند:
«اگر امروز ارکان حوزه یعنی مدیران، صاحب‌نظران، اساتید، برجستگان همت بکنند، درست فکر کنند و برنامه‌ریزی کنند، حوزه بیست سال دیگر از لحاظ سطح و عمق و عرض و طول و توسعه‌ی نفوس، از حالا بمراتب بهتر خواهد بود. اگر حالا ما پیش‌بینی نکنیم، نه؛ هیچ معلوم نیست حوزه ی قمی در آینده با همین عرض و طول فعلی هم وجود داشته باشد»
این هشداری است که رهبری سال ها پیش داده اند و امروز ما با معضلات و مشکلاتی مواجه هستیم که اصولا راه کارش باید از دل حوزه های علمیه بیرون می آمد که نیامده است؛ برای مثال مسئله بانک ها که مستقیما ایشان در دیدار جمعی از نخبگان حوزوی در تاریخ 13 آذر1374 یعنی تقریبا بیش از بیست سال پیش داده اند.
در این دیدار رهبر معظم انقلاب با انتقاد از عدم گسترش «فقه» به زمینه‌های نوظهور، مانند پول و بانک، از نخبگان حوزوی مطالباتی داشتند. ایشان خاطرنشان کرده بودند:
«علّتِ اوّل این است که «فقه» که کار اصلىِ ماست، به زمینه‌های نوظهور گسترش پیدا نکرده، یا خیلی کم گسترش پیدا کرده است. امروز، خیلی از مسائل وجود دارد که فقه باید تکلیف این ها را معلوم کند؛ ولی معلوم نکرده است. فقه، توانایی دارد؛ لیکن روال کار طوری بوده است که فاضلِ محقّقِ کارآمد، به این قضیه نپرداخته است؛»
همان طور که رهبری معظم فرموده اند وظیفه فقه و حوزه مشخص کردن تکلیف بانک ها بوده است اما بعد از گذشت دو دهه ما هنوز بر سر مسئله بانک در جمهوری اسلامی تکلیفمان مشخص نشده است و این نشان از آن دارد که مسئله تحول آن جور که باید مورد توجه واقع نشده است. البته هستند کسانی که در حوزه های علمیه همّ تحول دارند اما این مسئله هنوز به مهم ترین موضوع حوزه ها تبدیل نشده است.
ایشان در مهرماه سال 91 در دیدار با علمای خراسان شمالی نیز صراحتا به «سکولاریسم در حوزه» اشاره کردند و فرمودند:
حوزه هاى علميه بايد خود را سربازان نظام بدانند، براى نظام كار كنند، براى نظام دل بسوزاند، در خدمت تقويت نظام حركت كنند؛ و اين درست عكس آن چيزى است كه سياست سرويسهاى امنيتى انگليس و آمريكا و اسرائيل و ديگران و ديگران دنبال مى كنند. آنها تلاش مى كنند بلكه بتوانند يك منفذى پيدا كنند. يك آخوندى يك گوشه اى حرفى مى زند، كه علىالظاهر برخلاف خواست و فهم و عقيده ى كلى نظام است، بزرگش مى كنند؛ آن آدم را اگر كوچك هم باشد، از او يك تصوير بزرگى درست مى كنند، براى اينكه فاصله ى بين نظام و روحانيت را برجسته كنند؛ القاء كنند كه چنين فاصله اى وجود دارد. بنابراين حوزه هاى علميه نمى توانند سكولار باشند. اينكه ما به مسائل نظام كار نداريم، به مسائل حكومت كار نداريم، اين سكولاريسم است.
در لزوم تغییر و تحول در حوزه، مقام معظم رهبری حتی به تغییر کتب درسی هم اشاره می کنند که خود موید این مسئله است که تغییر وتحول بنیادینی برای اصلاح و کارآمدی در حوزه ها لازم است. ایشان می فرمایند:
«در جلسه‌ی فضلا بحث کتاب درسی و تغییرات کتاب درسی را مطرح کردیم، بلافاصله بازخوردش به من رسید؛ مخالفتها! - که البته این مخالفتها از طرف من نادانسته هم نبود، میدانستم عده‌ای مخالف میکنند با این قضیه - تغییر کتاب درسی لازم است، حتماً هم باید تغییر پیدا کند؛ در این هیچ شکی نیست. استدلالی که یکی از برادران ما اینجا ذکر کردند، من یادداشت کردم؛ استدلال بسیار متینی است که اگر قرار بود ما کتاب درسی را عوض نکنیم، باید همان «معالم» را میخواندیم، دیگر «قوانین» چرا نوشته شد؟ «رسائل» چرا نوشته شد؟ «فصول» چرا نوشته شد؟ «کفایه» چرا نوشته شد؟ خوب، این درست است؛ الان هم همین است. الان هم بایستی حتماً کتاب درسی تغییر کند؛ بایستی کاری کرد که همّ طلبه، فهمیدن مطلب باشد، نه فهمیدن عبارت... الا ممکن است مسئولین حوزه و مدیران حوزه و بعضی از برجستگان حوزه نپسندند و این کار نشود، اما یک روزی بدون تردید خواهد شد.»
بنابرگفته‌های مقام معظم رهبری در طی سال‌های بعد از انقلاب، الویت حوزه های علمیه در زمانه حکومت اسلامی باید رشد حوزه ها و اثبات کارآمدی اسلام از طریق فقه و پاسخ گو بودنش به نیازها و مسائل جدید و خطیری باشد که جمهوری اسلامی با آن ها رو به روست. اتفاقی که باید بیش از پیش مورد توجه علمای اسلام و طلاب حوزه های علمیه قرار بگیرد تا با عظم راسخ و عنایت خداوند بتواند مسیر انقلاب و حکومت اسلامی را بیش تر از پیش هموار کند.
